Klassieke Chinese Literatuur (I) Tangdynastie
Toen in China korte verhalen hun intrede deden, werd er door de elite zeer op neergekeken. De bekende historicus Ban Gu (32-92) uit de Han dynastie schreef dat verhalen voortkwamen uit “straatroddel en horenzeggen” en dat het niet iets was, “wat nette mensen schrijven.” Met het verstrijken der eeuwen zouden dichtkunst en het korte verhaal echter de meest ontwikkelde vormen van literatuur in China worden.

Het korte verhaal bloeide vooral tijdens de Tangdynastie (618-907). Hiertoe droegen verschillende zaken bij. Steden werden in deze tijd bloeiende centra, met een nieuwe stedelijke klasse die behoefte had aan literatuur en ontspanning. Aangezien deze stedelijke elite vaak in conflict met de traditionele feodale orde kwam, lag materiaal voor veel korte verhalen voor het oprapen, Verder was de meerderheid der verhalenschrijvers geleerde•. Tijdens de Tangdynastie werden de staatsexamens geformaliseerd. Om een gunstige indruk op de examinatoren te maken overhandigden kandidaten vaak van te voren essays of verhalen die zij zelf hadden geschreven.

Tenslotte hebben de bloei van het Boeddhisme en Daoisme in deze tijd bijgedragen tot de opkomst van het korte verhaal, evenals de culturele invloeden uit India en andere Aziatische landen als gevolg van de intensievere handelscontacten.

De korte verhalen uit de Tangtijd vallen in hoofdzaak in vier soorten uiteen: bovennatuurlijke verhalen, verhalen met een politiek thema, avonturenverhalen, en liefdesverhalen.

De bekendste bovennatuurlijke verhalen zijn “Ren de Vossenfee” en “De Dochter van de Drakenkoning”. Bij deze verhalen is het plot meer uitgewerkt en is meer oog voor kleurrijke details dan bij vroegere bovennatuurlijke verhalen. Zij gaan over liefdesperikelen tussen bovennatuurlijke wezens en gewone stervelingen.

Verhalen met een politiek thema zijn ondermeer “De Gouverneur van de Zuidelijke Tribuutstaat” en “De Witte Aap “, Het eerste verhaal beschrijft het leven van de hoogste Tangambtenaren. De schrijver Li Gongzuo ontmaskert de zogenaamde ‘deugdzaamheid’ van de ambtenaren en hun hun louter streven naar rijkdom en macht.

Het tweede verhaal gaat over een aap met bovennatuurlijke krachten, Het is een satire op een geleerde die er als een aap zou hebben uitgezien:

De avonturenverhalen bIoeiden vooral aan het einde van de dynastie, toen de keizerlijke macht verviel. Er heerste toen sociale wanorde en plaatselijke despoten streden om de regionale macht. Onder deze omstandigheden deden veel legenden over moedige krijgers de ronde. Bekende verhalen van dit genre zijn “Het Verhaal van de Rode Draad’; “De Man met de Krulbaard” en “Wushuang de Ongeëvenaarde’.

De beste korte verhalen uit de Tangdynastie zijn de liefdesverhalen• In deze tijd was de maatschappelijke hiërarchie zeer strak.

Omdat een huwelijk direkte betrekking had op de politieke belangen van beide families, werd grote zorg besteed aan het vinden van een ‘waardige’ huwelijkspartner• De etiquette schreef voor dat de huwelijken door de ouders moesten worden geregeld. Zelfs binnen de landherenklasse mochten leden van de belangrijkste clans niet met leden van ‘mindere’ clans trouwen, laat staan met iemand uit het gewone volk. Dit was in het kort de sociale achtergrond van de meeste liefdesverhalen• “De Dochter van Prins Huo ” beschrijft de liefde van de dichter Li Yi voor de dochter van prins Huo, die bij een slavin is verwekt.

Li verlaat zijn geliefde echter om een vrouw uit een rijke familie te trouwen. Het verlaten meisje wordt ziek wanneer ze op Li’s terugkeer wacht en sterft uiteindelijk nadat ze hem nog één keer heeft gezien• In “Het Verhaal van een Zangeres” geeft de jonge geleerde Zheng, op weg naar de examens, al zijn geld uit voor de liefde van een beroemde zangeres/prostituee in Chang’an. Hij vervalt tot de bedelstaf en ontmoet haar bij toeval opnieuw. Het meisje besluit het bordeel te verlaten en met hem te gaan samenwonen. Hierdoor aangemoedigd slaagt Zheng voor het examen.

Karakteristiek voor beide – en andere- liefdesverhalen is dat zij de ware liefde tussen jonge mensen (of van de kant van een van de twee) prijzen en de spot drijven met het valse respect voor sociale status of conventies. De dichter Li Yi uit “De Dochter van Prins Huo ” wordt scherp aangevallen omdat hij het meisje dat hem liefheeft verlaat terwille van de sociale conventie. ‘ In “Het Verhaal van een Zangeres” wordt deze zangeres geprezen vanwege haar trouw en edelmoedigheid, terwijl zangeressen/prostituees sociaal in zeer laag aanzien stonden.

Voor wie kennis wil maken met de korte verhalen tijdens de Tangdynastie kan ik de verhalenbundel “THE DRAGON K ING’S DAUGHTER” aanbevelen, waarin de meeste hier genoemde verhalen zijn opgenomen.

Harry Floor in China Nu, jaargang 8, nr 3, 1983