Het karakter wu in standaardschrift, klein zegelschrift, vanaf 221 v. Chr. en snelschrift
Het karakter wordt uitgesproken als wu in de tweede toon. Etymotogisch gezien bestaat het uit een vrouw  die achter slot en grendel is gezet. Het betekent ‘zich onthouden van, niet, niet doen’.

“Tussen man en vrouw zijn er enkel verschillen”, zeiden de oude Chinezen. Maar daar wordt nu toch anders over gedacht,

“Op de campus van de universiteit van Peking wordt er tegenwoordig behoorlijk wat afgevreeën tussen de studenten! De meisjes kruipen gewoon bij de jongens in bed. Je houdt het niet voor mogelijk. Vandaar dat ze al die muskietennetten gewoon laten hangen, ook in de winter. Want wat daarachter gebeurt…”
Mijn Chinese vriend raakte helemaal opgewonden toen hij me dit vertelde.

Sommigen zeggen dat Peking langzamerhand is veranderd in Sodom en Gomorra. Maar dat de losbandigheid in China zo welig tiert, lijkt mij wat overtrokken. Het staat wel als een paal boven water dat de opvattingen van mannen en vrouwen over zaken als vrijheid van liefde, echtscheiding en de timing van “het” behoorlijk veranderd zijn.

Dat was vroeger wet even anders.

De grondslag voor de verhouding tussen man en vrouw werd in het traditionele China gevormd door het confucianisme. Het confucianisme wordt ook wel de ‘Leer der Namen’ genoemd. Namen en naamgeving zijn essentieeL Een naam duidt namelijk de positie aan van een persoon in de maatschappij. Een mens hoort zijn rang te weten en deze ook niet te verliezen (bu shi qi lun), alleen dan heerst er orde. Volgens Confucius zijn er vijf soorten relaties die de plaats van een persoon bepalen. Eén van deze relaties is die tussen man en vrouw. De Chinees kan hierover kort zijn en zegt dan: “Tussen man en vrouw zijn er enkel verschillen.” Hiermee wordt eigenlijk voor de vrouw geïmpliceerd: niet seksen, voor je getrouwd bent, behoud je maagdelijkheid, wees gehoorzaam aan je echtgenoot, wees mooi en lief.
De Chinezen hebben werkelijk van afles verzonnen om deze normen en waarden te versterken.

Tijdens de Ming-dynastie bijvoorbeeld, werd officieel bepaald dat een kuise weduwe geëerd diende te worden met een soort arc de triomphe, maar dan kleiner en in Chinese uitvoering.
En natuurlijk, het voetbinden; het schoonheidsideaal van de ‘gouden lotus van drie duim lang’. De praktijk ervan begon waarschijnlijk ergens tussen de Tang- en de Song-dynastie in. Yang Guifei, de schone vrouw van keizer Xuanzong van de Tang-dynastie (reg. 712-756) droeg in elk geval nog sokken.

Dat je in het oude China niet moest spotten met de regels omtrent man en vrouw, bewijst wel het geval van de echtgenote van een zeker Zheng Hanzheng.

Zij had eens de onbeschaamdheid om haar schoonmoeder een flinke mep te verkopen.

Hiervoor werden Hanzheng en zijn vrouw voor de ogen van zijn moeder levend gevild, hun huiden werden vervolgens tentoongespreid bij de stadspoorten en hun botten werden verbrand. Zijn oudoom, oom, twee broers en het hoofd van de clan werden onthoofd. De moeder van zijn vrouw kreeg op haar wang getatoeëerd: “Verzaakte haar dochters opvoeding” en werd zo door zeven provincies geparadeerd.

Haar vader kreeg tachtig stokslagen en werd drieduizend li ver verbannen. De gezinshoofden van de huizen links en rechts van de Zhengs kregen eveneens tachtig stokslagen en werden verbannen naar het noordelijkste en koudste puntje van Mantsjoerije. Zelfs de ambtenaar voor onderwijs in de stad kreeg zestig stokslagen en werd eveneens verbannen. De zoon van Hanzheng werd onder curatele gesteld van de districtsmagistraat en kreeg bovendien een andere naam.

Het land van Hanzheng werd tot “eeuwig braakland’ verklaard. En tot slot, en dit is echt het einde van de hele straf, werd dit alles voor het nageslacht vastgelegd in een inscriptie op een stele, waarvan de wrijfsels door het hele keizerrijk werden verspreid.

Ook het karakter wu ademt nog de geest van Confucius. De vrouw plus slot staan symbool voor de gevangenis van de schuldige vrouwen. In vroeger tijden had elk paleis een speciale cel. De vrouwen die hierin werden opgesloten konden en mochten absoluut niets doen en waren compleet van de buitenwereld afgesloten, kortom, ze bevonden zich in een isoleercel.  Zo kon de afgeleide betekenis van dit karakter ‘zich onthouden van’ en ‘niet doen” worden. Gelukkig is in China de tijd voorbij dat vrouwen voor hun ‘morele vergrijpen’ achter slot en grendel werden weggeborgen.

Peter Ho Kalligrafie door Sylvia Ho-Chang

Uit: China Nu: 21e jaargang, nr 1, 1996